Zgodnie z programem wizyty, kolejnego dnia po podróży udaliśmy się na lokalny targ warzywno-owocowyw Caldas da Rainha, gdzie uczestnicy mogli obejrzeć i zakupić regionalne warzywa, owoce i lokalne produkty.

Następnie odbyło się spotkanie z portugalską Lokalną Grupą Działania Leader Oeste w Cadaval. Leader Oeste to Stowarzyszenie Rozwoju Obszarów Wiejskich utworzone w 1994 r., zrzeszające 12 gmin. Jest to organizacja, której celem jest prowadzenie działań na rzecz rozwoju lokalnego, skupia się na realizacji projektów społecznych, kulturalnych i gospodarczych.

Podczas spotkania gospodarze przedstawili prezentację, dzięki której mogliśmy zapoznać się z kierunkami ich działania i głównymi celami. Przedstawiciele LGD-PM oraz uczestnicy wizyty mieli okazję opowiedzieć o swoim obszarze, realizowanych działaniach i produktach lokalnych.Ponadto zaprezentowali również swoje produkty przywiezione z Polski tj. miody, oleje, naturalne słodycze, sole do kąpieli, mydełka, świeczki, wyroby na szydełku oraz inne produkty rękodzielnicze.   

Spotkanie z przedstawicielami portugalskiej Leader Oeste było okazją do wymiany doświadczeń i poznania dobrych praktyk stosowanych w przedsiębiorstwach, gospodarstwach agroturystycznych działających na obszarze stowarzyszenia. Uczestnicy zapoznali się z możliwościami rozwoju obszarów wiejskich poprzez wykorzystanie produktu lokalnego i jego promocji oraz sieciowania. Ciekawe były rozmowy o podobieństwach w funkcjonowaniu polskich i portugalskich LGD.

Następnym punktem programu była wizyta w winiarni Fazendas da estremadura Cercal – Vale Zias w Cadaval, gdzie omówiony został  proces produkcji wina, począwszy od zbiorów aż do butelkowania. Uczestnicy wizyty obejrzeli hale produkcyjne, w których prowadzona jest fermentacja wina.

Ponadto odwiedziliśmy największą spółdzielnię owocową w kraju – Coopval, która zajmuje się produkcją, magazynowaniem, pakowaniem i sprzedażą gruszek i jabłek. Jest organizacją producentów w Pera Rocha, odmiany gruszki, która ma doskonałe właściwości konserwacyjne i jest odporna na transport nawet na duże odległości. W sklepie, zlokalizowanym obok Coopval, znajdują się  nie tylko gruszki i jabłka, ale także inne świeże owoce i warzywa, dżemy, produkty regionalne oraz przysmaki od lokalnych producentów i partnerów.

Tego samego dnia udaliśmy się także do firmy Gwiker  zajmującej się przetwarzaniem owoców, która otrzymała wsparcie PDR2020.  Firma stosuje zasady gospodarki o obiegu zamkniętym oraz świadomą konsumpcję. Szanuje dziedzictwo i uważa, że prawdziwa żywność nie potrzebuje wzmacniaczy smaku, barwników ani konserwantów, dlatego wszystkie jej produkty są w 100% naturalne. 

Trzeci dzień rozpoczęliśmy od wizyty u największego producenta i sprzedawcy ekologicznych owoców i warzyw w Portugalii - Biofrade w gminie Lourinhã w zachodnim regionie Portugalii. Biofrade to firma rodzinna, która od 1998 roku produkuje i sprzedaje wyłącznie produkty rolnictwa ekologicznego. Posiada około 30 ha, z czego 1 ha to szklarnie, zajmuje się wyłącznie produkcją i sprzedażą owoców, warzyw i orzechów. Oprócz produktów wytwarzanych samodzielnie, współpracuje z kilkoma krajowymi i międzynarodowymi producentami, aby zapewnić szerokie dostawy przez cały rok. Posiada certyfikat ECOCERT-Portugalia oraz Certyfikat Rolnictwa Ekologicznego.

Odwiedziliśmy ponadto FundacjęJoao XXIII Ribamar - Instytucję ekonomii społecznej, wspieranej w ramach PROW oraz udaliśmy się także do Carla Miranda Penafirme  zajmującej się ogrodnictwem i agroturystyką.

Następnie odbyło się spotkanie w firmie Hortafinaw miejscowości Palhagueiras, specjalizującej się w marketingu produktów ogrodniczych na dużą skalę m.in. fasolki, ogórków, cukinii, bakłażanów, ziemniaków. Firma oferuje produkty o doskonałej jakości i świeżości, stosuje odpowiednie środki ograniczające rozwój organizmów szkodliwych oraz minimalizujących ryzyko dla zdrowia ludzkiego i środowiska,wspiera naturalne mechanizmy walki z wrogami upraw. Produkty sprzedawane przez Hortafinę przechodzą rygorystyczny proces selekcji i kontroli jakości.

Trzeci dzień zakończył się wizytą w Sobe ao palco/A dos cunhados, w farmie pedagogicznej i produkcji rolnej, która otrzymała wsparcie PROW.

W drodze powrotnej do hotelu zatrzymaliśmy się w miejscowości Santa Cruz, gdzie przez chwilę mogliśmy podziwiać zachód słońca nad Atlantykiem.

Kolejnego dnia udaliśmy się do miejscowości Salir do Porto, gdzie odwiedziliśmy Frutas Classe, firmę zajmującą się produkcją truskawek na dużą skalę (ponad 50 ha, w tym ok. 40 ha w tunelach) i innych owoców m.in.: gruszek, jabłek, nektarynek, pomarańczy, śliwek. Uczestnicy mieli okazję skosztować świeżych truskawek, tłoczonych soków oraz suszonych owoców.

Następnie zwiedziliśmy urokliwą miejscowość São Martinho do Porto, która leży na tzw. Srebrnym Wybrzeżu Portugalii.

Ostatniego dnia wizyty odwiedziliśmy firmę FrutoÓbidos – Vila da Rainha w Amoreira – Óbidos, produkującą likier wiśniowy. Uczestnicy poznali proces produkcji likieru Vila das Rainhas, Ginja de Óbidos, który zaczyna się w gaju ginjal, gdzie produkowane i zbierane są owoce. Po starannej selekcji wiśni, już w zakładzie Frutóbidos, zostaje umieszczona w naparze wodno-alkoholowym. Po dłuższym leżakowaniu owoców dodaje się syrop cukrowy. Wszystkie likiery wiśniowe poddawane są analizie laboratoryjnej, która zapewnia zgodność ze specyfikacją produktu. Odbyła się również degustacja likieru oraz innych przetworów wytwarzanych z wiśni.

Ze względu na późną godzinę wylotu do Polski, mieliśmy  trochę czasu wolnego na spacer po ulicach Lizbony,stolicy Portugalii. Uczestnicy podziwiali wspaniałe budynki, wąskie interesujące uliczki czy kultowe ceramiczne kafelki, występujące pojedynczo lub w formie mozaik.  Na uczestników zrobiła duże wrażenie również przyroda oraz przepiękne krajobrazy.

W godzinach wieczornych udaliśmy się na lotnisko i tam pełni wrażeń oraz wzbogaceni o nowe doświadczenia wymienialiśmy swoje spostrzeżenia na temat niezwykłej krainy, która zachwyca swoją odmiennością nie tylko przyrodniczą ale i kulturową.

Uczestnicy wizyty zwrócili uwagę na poznane dobre praktyki, które można przenieść na nasz obszar, a zwłaszcza metody promocji i organizacji sprzedaży produktów lokalnych oraz rozwijania marki lokalnej. Wartością dodaną wizyty są nawiązane kontakty i pozyskane inspiracje.Z wypowiedzi uczestników wizyty:

- „Te praktyki możemy wykorzystać nawet w przydomowych ogródkach. Bez oprysków, naturalne zapylanie roślin przez trzmiele, gromadzenie wody w zbiornikach, podlewanie w gruncie poprzez rozprowadzone gumowe węże a niewykorzystana woda jest powtórnie wykorzystana. Ekologiczne przetwarzanie owoców w postaci dżemów, musów, soki i suszenie”;

- „Wiedza użyteczna w mojej działalności, warto praktykować systemy wspierające zrównoważony rozwój, lokalną współpracę. Bardzo podobała mi się inicjatywa produkcji zdrowych przekąsek z lokalnych warzyw i owoców oraz odpadów poprodukcyjnych z innych zakładów. Super praktyki zwiększania bioróżnorodności w gospodarstwie  pokazowym”;

- „To była bardzo kształcąca wizyta. Uprawa EKO warzyw, ziół i krzewów, drzewek owocowych. Wspaniała wiedza i umiejętności wykorzystania wielokrotnie wody, uprawa bez pestycydów i innych oprysków chemicznych. Wspaniała informacja, w jaki sposób pozyskujemy nowe odmiany sadzonek truskawek”;

- „Wizyta w pełni zaspokoiła moje oczekiwania. Pozwoliła na porównanie procesów produkcyjnych oraz zainspirowała do szukania lepszych, bardziej ekonomicznych i innowacyjnych technologii w odniesieniu do polskiego rynku”;

- „Wiedzę, którą zdobyłem, będę starać się przekazywać klientom, z którymi mam kontakt, aby przedstawić im nowe możliwości produkcji warzyw i owoców. Myślę, że na uwagę zasługuje uprawa warzyw i owoców bez używania pestycydów oraz gromadzenie wody opadowej służącej do podlewania”;

- „Wizyta studyjna to wspaniała okazja do zdobywania doświadczeń przy budowaniu marki lokalnej. Dzięki poznaniu dobrych praktyk zagranicznych jako przedstawiciele organizacji pozarządowych mieliśmy okazję poznać nowe osoby, sieciować się, nabyć nową wiedzę i umiejętności”.

Mamy nadzieję, że zdobyta wiedza i doświadczenie uczestników i organizatorów przyczynią się do rozwoju naszej marki lokalnej.

Liderem projektu  jest Lokalna Grupa Działania – Przyjazne Mazowsze, natomiast partnerem Gmina Płońsk.

Operacja pt. „Marka – Przyjazne Mazowsze II edycja” współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach poddziałania 19.2 „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” w ramach działania „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.